ABD, Çin’in Kritik Mineraller Yasaklamasını Tayland ve Meksika Aracılığıyla Aşmayı Başarıyor

ABD’nin teknoloji ve savunma endüstrileri için büyük önem taşıyan antimon, galyum ve germanyum gibi minerallerin tedarikinde yeni bir yol haritası belirginleşiyor. Çin’in 2024 yılı Aralık ayında bu üç metalin ihracatını yasaklamasının ardından, Tayland ve Meksika üzerinden bu mineraller ABD’ye akıyor. Gümrük ve nakliye kayıtlarına göre, yasaklara rağmen ticaret sürdürülüyor.

Antimon, pillerden çiplere ve alev geciktiricilere kadar birçok alanda kullanılan kritik bir metaldir. Bu metalin yanı sıra galyum ve germanyum da küresel tedarik zincirinde önemli bir yere sahiptir ve Çin bu alanda lider konumdadır. Çin, Aralık 2024’te bu üç kritik mineralin ihracatını yasaklayarak Washington’un baskılarına karşı koymuştu.

Ancak kayıtlar, Çinli üreticilerin ürünlerini ABD’ye ulaştırmak için üçüncü ülkeleri kullandığını ortaya koyuyor.

Üçüncü Ülkelerden İthalat Artışta

ABD, Aralık-Nisan döneminde Tayland ve Meksika’dan toplamda 3.834 ton antimon oksit ithal etti, bu miktar önceki üç yılın toplamından daha fazladır. Aynı dönemde, bu iki ülke Çin’in en büyük ihracat pazarları arasına girdi ve 2023’te ilk 10’da bile yer almıyordu.

Öte yandan, Tayland ve Meksika’da sadece birer antimon izabe tesisi bulunmaktadır ve Nisan ayında Meksika’daki tesis faaliyete geçmiştir.

RFC Ambrian danışmanlık şirketine göre, bu ülkelerde yerel üretim ciddi anlamda sınırlıdır ve bu durum Çin menşeli ürünlerin farklı etiketlerle aktarıldığı şüphesini doğurmaktadır.

Aktarma Zinciri Nasıl İşliyor?

Gallant Metals CEO’su Levi Parker’a göre, Çin’deki tedarikçiler ürünlerini farklı etiketlerle ABD’ye göndermek için başka Asya ülkelerini aracı olarak kullanmaktadır.

Nakliye verilerine göre, Çinli Youngsun Chemicals’ın Tayland’daki iştiraki Unipet, sadece Aralık-Mayıs arasında ABD’ye 3.366 ton antimon ürünü gönderdi ki bu, geçen yılın aynı dönemine göre 27 katlık bir artış anlamına gelmektedir.

Ancak gönderim belgelerinde hammaddenin menşei belirtilmemektedir ve bu konuda Youngsun Chemicals ve Unipet’ten henüz bir açıklama gelmemiştir.

Yasal Durum

ABD yasaları doğrudan antimon, galyum veya germanyumun Çin menşeli olmasını yasaklamamaktadır. Ancak Çin’den çıkış için lisans gerektiğinden, bu minerallerin dolaylı yoldan ABD’ye ulaştırılmasını zorunlu kılmaktadır. Çin Ticaret Bakanlığı Mayıs ayında bazı yabancı aktörlerin yerel “kanunsuzlarla” işbirliği yaptığını açıklamış ve bu faaliyetlerin ulusal güvenliği tehlikeye attığını belirtmiştir.

White & Case hukuk firması avukatı James Hsiao’ya göre, bu tür dolaylı ihracatlar Çin yasaları kapsamında kaçakçılık sayılmakta ve beş yıla kadar hapis cezası öngörülebilmektedir.

Galyum, germanyum ve antimon fiyatları küresel ölçekte rekor seviyelere ulaşmış durumdadır. Çin’den resmi ihracat verileri hala düşük olsa da, yasağı aşan ticaret zincirinin sürmesi, Pekin’in ihracat kontrollerini uygulama yeteneğini sorgulatmaktadır.